Menu
Zamek Lipowiec w Babicach
Wznoszący się na wapiennym wzgórzu Zamek Lipowiec w Babicach to jedna z twierdz należących m. in. do tzw. systemu warownych zamków – Orlich Gniazd. Choć średniowieczna twierdza lata swojej świetności przeżywała wieki temu pełniąc funkcję zamku obronnego i więzienia dla duchownych, to nawet współcześnie ukryty wśród zieleni rezerwatu przyrody “Lipowiec” zamek przyciąga przejezdnych swoją kamienną wieżą, która doskonale posłużyć może, jako punkt widokowy.
Trochę historii
Ruiny Zamku Lipowiec w Babicach to pozostałości wznoszącej sie na tutejszym wzgórzu twierdzy istniejącej na tych terenach od średniowiecza. Mocna, kamienno – ceglana konstrukcja zamku pozwalała na doskonałe pełnienie funkcji obronnych, jednak na skutek pożarów i zaniedbań w remontach do naszych czasów dotrwały stopniowo odrestaurowane ruiny. Mimo to grube kamienne mury, ceglane sklepienia i potężna 30 m okrągła wieża budzą wśród odwiedzających to miejsce respekt. Nie trudno wyobrazić sobie, jakie wrażenie musiał robić na przybyłych zamek w pełnej krasie. Jednak obecnie w wielu miejscach zamku brak sklepień, elementów ścian i okien czy dachu. Ale jak to było z zamkiem w przeszłości? Popatrzcie:
XIII w.
Zamek Lipowiec w Babicach początkowo znajdował się w rękach rodu Gryfitów. Jednak już w 1242 r. kasztelan Klemens z Ruszczy (Gryfita) odstępuje go krakowskiemu biskupowi Prandocie. Od tej pory twierdza znajduje się w rękach duchowieństwa, które w Lipowcu utworzyło punkt strażniczo – obronny szlaku pomiędzy Krakowem i Śląskiem.
XIV w.
Zamkiem kieruje biskup Jan Muskata przeciwstawiający się Władysławowi Łokietkowi. Biskup chroniący się w Lipowcu przez władcą grabi sąsiadujące tereny. Zamek jest na owe czasy ważnym ośrodkiem gospodarczym biskupstwa krakowskiego, dlatego wykuto w nim studnie i wzniesiono kamienną wieżę chroniącą bramę główną.
XV w.
W XV w. zajęto się gruntowną przebudową zamku. Władający tu wówczas biskup Zbigniew Oleśnicki rozbudował Zamek w Babicach o dwie kondygnacje. Zadbał także o unowocześnienie wieży, która pełniła od tej pory funkcje artyleryjskie. Na wieży umieszczono działa oraz stworzono magazyn na proch i amunicję. XV w. to okres walk husyckich, dlatego też w zamku podlegającym krakowskiemu duchowieństwu stworzono wiezienie dla podlegających jurysdykcji biskupa krakowskiego.
XVI w.
Wiek XVI przynosi wzrost znaczenia mieszczącego się na zamku więzienia biskupiego. W murach Lipowca wiezieni byli w 1516 r. Franciszkanie z Krakowa oraz ok 1550 r. reformator Franciszek Stankar. W tym okresie przebudowano część twierdzy, aby stworzyć nowe cele więzienne. Co więcej wolnostojąca dotychczas wieża artyleryjska została włączona w mury zamkowe.
XVII w.
XVII w. odcisnął swoje piętno na murach twierdzy dwoma wydarzeniami. W tym okresie na Zamku Lipowiec w Babicach wybuchł pożar trawiący zabudowania gospodarcze i bramę główną i część zamku. Dotkliwszym jednak okazało się starcie z wojskami Szwedzkimi w 1656 r pod dowództwem generała Wirtza, które zdobyły i zajęły Lipowiec. Szwedzi opuścili zamek w 1657 r.
Ważnym i upamiętnionym w zamkowych murach wydarzeniem była także wizyta polskiego władcy Jana III Sobieskiego, który odpoczywał w murach twierdzy podczas powrotu z Odsieczy Wiedeńskiej.
XVIII w.
Zdewastowany przez Szwedów zamek zaczęto odbudowywać dopiero w latach 20. XVIII w. Twierdza nie była już bastionem obronnym, lecz pełniła jedynie funkcję domu poprawy dla duchownych i domu rekolekcyjnego. Zmieniono również wygląd zewnętrzny zamku zasypując otaczającą go fosę i demontując most.
XIX w.
Skonfiskowany przez zaborców zamek stopniowo popada w ruinę przechodząc do różnych rąk prywatnych. W 1800 r. wybucha pożar, a w jego wyniku popada w ruinę. Dzięki działaniom Grona Konserwatorów Galicji na przełomie XIX / XX w. podjęto działania zabezpieczające mury, mimo sprzeciwów ówczesnego właściciela.
XX w.
Po II Wojnie Światowej Wojewódzki Konserwator Zabytków zadecydował o konserwacji murów zamku oraz przystosowaniu miejsca dla celów turystycznych. W tym czasie prowadzono także badania archeologiczne na wzgórzu zamkowym.
Mimo iż historia Zamku Lipowiec w Babicach nie jest prosta, warto ją poznać i osobiście odwiedzić te ciekawe mury. Poniżej znajdziecie kilka informacji jak dotrzeć na miejsce i co warto zobaczyć na miejscu. Zaczynajmy!
Jak dojechać i dojść na szczyt? Gdzie zaparkować?
Któż nie lubi spacerować po zamkowych dziedzińcach, komnatach i korytarzach, w których czuć ducha minionych wieków? Chyba każdy, jako dziecko bez względu na to czy był chłopcem czy dziewczynką marzył o mieszkaniu w zamczysku, pięknym i warownym. Mimo że od świetności wielu spośród twierdz minęły wieki i ich mury poważnie nadgryzł ząb czasu i brak funduszy na odbudowy do naszych czasów dotrwały fantastyczne historyczne perełki. Chociażby takie jak zamek w Babicach, który odwiedziliśmy już kolejny raz. I szczerze mówiąc, uważamy, że warto.
Jadąc z Bochni mieliśmy do pokonania ok 95 km. Aby dotrzeć na miejsce pokonywaliśmy trasę w większości A4 okrążając Kraków i kierując się w stronę Alwerni. Ruch na drogach nie był duży i dość szybko dotarliśmy do Babic, w których na wzgórzu zniesiono kamienny Zamek Lipowiec. Prowadzeni zgodnie ze wskazówkami GPS -u dotarliśmy ul. św. Józefa a następnie ul. Parkową do skrzyżowania prowadzącego pod zamek. Do twierdzy prowadzi kilka dróg – ul. Podzamcze, ul. Zamkowa i ul. Stroma. Jeśli podobnie jak nas Wasza nawigacja pokieruje pod wejście od ul. Zamkowej będziecie musieli pozostawić wasze auta przy poboczu drogi i dalej kierować sie pieszo na szczyt. Warto jednak skorzystać ze sporego parkingu przy Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie oddalonym od ul. Podzamcze o kilkaset metrów i na nim zaparkować samochód.
My pokonaliśmy trasę ul. Zamkową. Czekała na nas niezbyt długa droga pod górę wśród soczyście zielonej, wiosennej roślinności Rezerwatu Przyrody “Lipowiec”. Między konarami buków majaczyły potężne kamienne mury Zamku Lipowiec w Babicach. Zdobywając szczyt musieliśmy okrążyć mury zamku, aby dotrzeć do wejścia głównego. Po przejściu przez bramę mogliśmy przyjrzeć się pokaźnej budowli z bliska, podziwiając 30 m kamienną wieżę i przemierzając drewniany pomost prowadzący do środka.
Zwiedzanie Zamku Lipowiec
• parter
Zaopatrzeni w bilety wstępu ruszyliśmy na zwiedzanie Zamku Lipowiec w Babicach. Kształt, jaki posiada obecnie twierdza pokazuje nam jej wygląd na przestrzeni XVIII w. Toteż zachowane w niej pomieszczenia zawdzięczają nazwy i funkcje właśnie z tamtego okresu. W pierwszej kolejności przystąpiliśmy do eksplorowania parteru. To tu podziwiać możemy dziedziniec zamkowy ozdobiony herbami, który bezpośrednio przechodzi w wozownię. Pomieszczenia z parteru przeznaczone były do celów gospodarczych toteż lewa strona dziedzińca prowadzi dawnego skarbca. Pomieszczenia po prawej stronie zaadaptowano na wydrążenie liczącej kiedyś 50 m głębokości studni, w sąsiednim urządzono kuchnię i refektarz (jadalnię).
• I piętro
Na pierwsze piętro dotarliśmy klatką schodową. To piętro Zamku Lipowiec w Babicach pełniło funkcje mieszkalne dla żyjących w murach duchownych. Będziecie tu mogli zobaczyć pomieszczenia zajmowane przez kaplicę, lazaret i cele więzienne m. in. celę Franciszka Stankara. W części mieszkalnej zorganizowano ciekawą wystawę poświęconą Historii Zamku Lipowieckiego w wiekach XIII – XX.
• II piętro
Wychodząc na drugie piętro zamku zobaczycie pomieszczenia mieszkalne dla gości i maleńkie cele więzienne.
• wieża
Chluba Zamku Lipowiec w Babicach to charakterystyczna 30 m kamienna, czterokondygnacyjna wieża obronna. Wzniesiona w XIII w. na planie koła budowla jest najstarszą częścią zamku. Aby zdobyć jej szczyt w pierwszej kolejności będziecie musieli pokonać metalowe schody, z których przejdziecie na wąskie, kamienne, spiralne schodki. Ostatnim etapem podejścia będzie kilkumetrowa drabina na wierzchołek. A z wieży bajeczne widoki!
W tym pięknym miejscu, skrytym wśród bukowego lasu naprawdę można odpocząć. Mimo iż w historii zamczyska głównie przewija się motyw pełnienia przez nie funkcji wiezienia współcześnie nie czuje się tu ograniczających nas sił. Dawne komnaty, cele i pomieszczenia pozwalają w myślach przenieść sie do czasów potęgi Zamku Lipowiec w Babicach, który był swoistą twierdzą obronną, jednym z sławetnych Orlich Gniazd.
Więcej informacji znajdziecie pod adresem: Zamek Lipowiec w Babicach
- Atrakcje, Zabytki, Zamki
- 4 maja, 2019
- aw-foto
- Brak komentarzy