Menu
Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie
W naszym województwie funkcjonuje kilka, jakże ciekawych muzeów na świeżym powietrzu, w których w prezentuje się zabytkowe obiekty kultury ludowej różnych regionów Małopolski. Interesującym skansenem prezentującym zabytkowe chałupy, budynki gospodarcze, drewniany kościół z dzwonnicą i dwór jest Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie, który warto odwiedzić w wolnej chwili.
Trochę historii
Skanseny to pomysłowe muzea, mające na celu ocalenie od zapomnienia kulturę danego regionu i gromadzące na swoim terenie domostwa, zabudowania gospodarskie, kościoły i inne budynki architektury ludowej. W takich miejscach jak Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie oprócz wymienionych już zabudowań będziecie mogli zobaczyć licznie zgromadzone i zachowane do naszych czasów wyposażenie domowych pomieszczeń, sprzęty i narzędzia czy ludowe stroje. Wszystko to w towarzystwie obsianych zbożem poletek, wśród kwitnących wiosennymi kwiatami przydomowych ogródków. Na miejscu odnosi się wrażenie jakby czas stanął tu w miejscu, jakieś kilkadziesiąt lat temu.
Początki powstania Skansenu w Wygiełzowie wiążą się z sąsiadującym z nim Zamkiem Lipowiec w Babicach. Już w 1968 r. podjęto pierwsze działania mające prowadzić do stworzenia muzeum na świeżym powietrzu mieszczącego się u stóp trwałych ruin Zamku. Pierwsi turyści mieli okazję zwiedzić 3 obiekty muzealne w 1978 r. Obecnie w Nadwiślańskim Parku Etnograficznym w Wygiełzowie obejrzeć możecie 26 zabytkowych obiektów budownictwa drewnianego oraz wiele przykładów drobnej architektury tj. ule figuralne, kapliczki, studnie itd.
Dojazd i parking
Aby dotrzeć do Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie kierujecie się w podobnym kierunku, co do Zamku Lipowiec. Jadąc od strony Krakowa będziecie pokonywać trasę A4 w stronę Balic, następnie obieracie kierunek na Alwernię i docieracie do Wygiełzowa mijając malownicze tereny.
Na odwiedzających Wygiełzowski Skansen czeka spory, darmowy parking przy ul. Podzamcze 1. Tuż przy parkingu znajduje się wejście do Muzeum Etnograficznego z kasami i restauracją. Koszt zwiedzania oscyluje wokół kilkunastu złotych, jednak w weekendy warto skorzystać ze zniżki na pakiet zwiedzania Skansenu i Zamku Lipowiec.
Zwiedzanie
Po wykupieniu biletów i otrzymaniu w kasie mapki skansenu byliśmy gotowi do przemierzania dróżek Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego i oglądania tutejszej zabytkowej zabudowy. Jak wspominaliśmy na terenie 5,3 ha rozlokowano 26 budynków, więc jest co oglądać. Więc zaczynajmy.
Dom z Alwerni i Studnia z Aleksandrowic
Pierwszym z obiektów w Parku Etnograficznym, jest zbudowany w 1825 r. Dom z Alwerni. Dom jest przykładem zabudowy małomiasteczkowych rynków. Znajdziecie w ni sklep z pamiątkami i Informację Turystyczną.
W jego sąsiedztwie znajdziecie XIX w. studnie z Aleksandrowic z wielkim drewnianym kołem zamachowym.
Karczma z Minogi
Wokół studni znosi się jeszcze rekonstrukcja wzniesionej w II połowie XIX w. karczmy z Minogi. Obecnie w zajeździe działa restauracja z jadłem regionalnym.
Dom z Chrzanowa
W skupisku zabudowań podmiejskich nie mogło zabraknąć domu z Chrzanowa z 1804 r. Zaprezentowano tu warsztat garncarski z I połowy XX w. z kołami garncarskimi i narzędziami wykorzystywanymi przy produkcji glinianych garnków.
Spichlerz dworski z Kościelca
Kierując się w stronę serca Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego miniecie spichlerz z 1798 r. będący w przeszłości magazynem na zboże i mąkę. Obecnie obejrzycie w nim wystawy czasowe. Na nas czekała wystawa zdjęć “Chwile”.
Spacerując po skansenie mijaliśmy wspaniałe, rzeźbione ule figuralne o pomysłowych kształtach aż dotarliśmy do posiadłości sołtysa.
Chałupa sołtysia z Przegini Duchownej z 1862 r.
Chałupa ta pokazuje życie najzamożniejszej warstwy chłopów. Do chałupy wchodzimy po kamiennych schodkach a w niej obejrzycie oryginalne wyposażenie budynku zamieszkiwanego przez rodzinę sołtysa. przy budynku znajduje się piwnica dostępna od zewnątrz.
Spichlerz z Giebułtowa i Olejarnia z Dąbrowy Szlacheckiej
Dochodzimy do rozwidlenia dróg, przy którym ustawiono Spichlerz z Giebułtowa i Olejarnię z Dąbrowy Szlacheckiej. Oba budynki pochodzą z XIX w. Giebułtowski spichlerz to element gospodarstwa Sióstr Wizytek. Natomiast olejarnia, którą użytkowano jeszcze w 1945 r. urządzono sprzętami potrzebnymi przy produkcji oleju.
Chałupa z Przeciszowa, stodoła ośmioboczna i chlewik z Kaszowa
Skręciwszy w lewo na rozwidleniu skierowaliśmy się w stronę chałupki z zabudowaniami gospodarskimi. Przeniesiona tu chałupa z 1837 r. oprócz charakterystycznych dla XX w. mebli i sprzętów gospodarstwa domowego ukazuje odwiedzającym, w jaki sposób obrabiano len w warsztacie tkackim. Druga izba chałupy odzwierciedla dawną salę lekcyjna w wiejskiej szkole. Z chałupą sąsiaduje stodoła i chlewik z XIX w.
Chałupa z Podolsza i stodoła ośmioboczna z Przeciszowa
Chałupa z 1862 r. różni się od pozostałych domostw w skansenie. Charakteryzują ją pomalowane na niebiesko uszczelnienia między belkami i jasnozielone ramy okienne. W chałupie zobaczyliśmy dwie wystawy – “Dawny sprzęt gospodarstwa domowego” i “Święcone w domu wójta”. Sąsiaduje z nią dobrze zachowana ośmioboczna stodoła.
Chałupa z Płazy
Wracamy do zwiedzania zabudowań z lewej strony dróżki. Kolejnym budynkiem jest wybudowana końcem XIX w. chałupa z Płazy z jedną sienią i izbą z glinianymi podłogami. Ta należąca do wiejskiej biedoty chałupa była gospodarstwem zielarki i warsztatem do “wyplatnia” koszyków.
Chałupa z Rozkochowa
W sąsiedztwie domostwa zielarki ulokowano chałupę z 1813 r. Ta różniąca się od pozostałych zabudowań Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie chałupa jest najstarszym w skansenie typem zagrody jednobudynkowej. Co oznacza, że pod jednym dachem z gospodarzami mieszkał inwentarz.
Stodoła plebańska z Regulic, amfiteatr i grill
Nasze kroki kierujemy w stronę okazałego dworu. Po drodze mijamy jednak oglądaną z zewnątrz stodołę z II połowy XIX w., toalety i drogę w stronę amfiteatru i miejsca do grillowania. Bardzo pomysłową i wzbudzającą spore zainteresowanie turystów okazała się inicjatywa stworzenia w skansenie ogródka warzywno – ziołowego, z znanymi i mniej popularnymi roślinami.
Dwór z Drogini
Ostatnia prosta do dworu, mijamy przy niej młodą winnicę i ciekawy drewniany gołębnik. Dochodząc do wzniesionego w 1730 r. dworku warto poświęcić czas na obejrzenie go nie tylko środka, lecz i od zewnątrz. Drewniany, otynkowany glina i bielony dwór z Drogini prezentuje się bajkowo. Wnętrza dworu należącego do szlacheckiej rodziny Bzowskich urządzono ekspozycją ukazującą jak mieszkały zamożne rodziny szlacheckie od połowy XIX w. do 1945r. Zobaczycie w nim również wystawy czasowe. Podczas naszej wizyty zorganizowana była wystawa dotycząca tworzenia i zdobienia ceramiki.
Spichlerz folwarczny z Bobrka
Dwór to najdalej położony obiekt Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w stosunku do kas, przy których rozpoczynaliśmy zwiedzanie. Tak, więc stąd można już tylko zawrócić w stronę wyjścia i oglądać pozostałe zabudowania. Wracając przy lewej krawędzi ścieżki, tuż przy dworze z Drogini wznosi się odnowiony spichlerz, w którym odbywają się wystawy czasowe i zajęcia edukacyjne. Niestety był on niedostępny.
Zagroda okołowa ze Staniątek
Cóż, przemierzając ścieżki skansenu nie sposób pominąć zagrodę okołową z 1855 r., która w zamkniętym czworobocznym dziedzińcu skrywa dom mieszkalny, stajnie dla krów i koni, chlewiki, wozówkę i wiaty.
Młyn z Sadka i Stodoła ze Staniątek
Przed naszymi oczami widać pokaźny drewniany kościół, ale przed nim jeszcze mijamy stodołę i młyn. Młyn wodny posiada izbę charakterystyczną dla chałup bez komina, oznacza to że ściany budynku i sufit są znacząco okopcone.
Spichlerz plebański z Tenczynka
Dwór to najdalej położony obiekt Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w stosunku do kas, przy których rozpoczynaliśmy zwiedzanie. Tak, więc stąd można już tylko zawrócić w stronę wyjścia i oglądać pozostałe zabudowania. Wracając przy lewej krawędzi ścieżki, tuż przy dworze z Drogini wznosi się odnowiony spichlerz, w którym odbywają się wystawy czasowe i zajęcia edukacyjne. Niestety był on niedostępny.
Plebania z Bęczyna
Wzniesiony w 1892 r. budynek plebanii zapowiada, że znajdujemy się pośród zabudowań kościelnych. W Bęczyńskiej plebanii zaaranżowano kancelarię parafialną z początku XX w.
Kościół z Ryczowa
Najwyższy obiekt Parku Etnograficznego w Wygiełzowie to oczywiście kościół p. w. Podwyższenia Krzyża Świętego przeniesiony tu z Ryczowa. Świątynię wzniesiono w 1623 r. jako budowlę typu gotyckiego. Do skansenu kościół przeniesiono z oryginalnym wyposażeniem. Podobno okolicznościowo odprawia się w nim msze i nabożeństwa. Przed bramą główną kościoła ustawiono kamienną kapliczkę.
Dzwonnica alarmowa z Nowej Góry
Przy kościele nie mogło zabraknąć drewnianej dzwonnicy o słupowej konstrukcji zwieńczonej baniastym hełmem. Obiekt pochodzi z 1778 r. Cała okolicę kościoła otacza kamienno – drewniany mur.
Kuźnia z Liszek
Z wolna zbliżamy się ku wyjściu z Nadwiślańskiego Parku Etnograficznego w Wygiełzowie. Po drodze mijamy jeszcze drewniane ule, nadrzewne kapliczki. Wreszcie stajemy przed wejściem od XIX w. kuźni. Budynek posiada zadaszenie, pod którym podkuwano konie. Wewnątrz nie sposób nie zauważyć kamiennego paleniska i kowalskich narzędzi do wyrobu podków, okuć wozów czy gwoździ.
I tak oto, po przyjemnym spacerze wśród dawnych domostw i gospodarstw, wśród śpiewu ptaków i przy zapachu kwitnącego bzu dotarliśmy do końca trasy turystycznej w skansenie. Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie to fantastyczne miejsce, w którym odwiedzający mają szansę poznać życie naszych pradziadów, przyjrzeć się narzędziom pracy sprzed wieków oraz zobaczyć jak zmienił się standard życia i urządzenia używane w domu. Jeśli jeszcze nie odwiedziliście skansenu w Wygiełzowie, warto abyście się do niego wybrali.
Więcej informacji znajdziecie pod adresem: Nadwiślański Park Etnograficzny w Wygiełzowie
- Atrakcje, Przyroda, Zabytki
- 11 maja, 2019
- aw-foto
- Brak komentarzy