„Kolejka” w Bochni

Mieszkańcy większych i mniejszych miast poszukują w swojej okolicy zielonych enklaw wśród miejskich zabudowań.  W solnym mieście, od niedawna cieszyć się możemy odnowionym traktem spacerowo – rowerowym tzw. „Kolejką” w Bochni. Ta kultowa część miasta będąca kiedyś kopalnianą bocznicą kolejową, obecnie przyciąga mieszkańców rządnych relaksu wśród zieleni.

Bochnia słynąca z wydobywanej w niej soli była ważnym ośrodkiem przemysłowym na skale kraju. Jednakże obiekt, o jakim dziś Wam opowiemy, powstał na terenie miasta w czasach zaborów. Choć współcześnie wygląd „Kolejki” w Bochni znacznie odbiega od tego jak wyglądała w czasach swej świetności, to dla mieszkańców kultowa bocznica nadal jest miejscem obowiązkowym na aktywne spędzanie czasu wolnego.

Kolejka w Bochni - alejka spacerowo-rowerowa
Kolejka w Bochni - alejka spacerowo-rowerowa

Lokalizacja i parking

Kolejka w Bochni - parking
Kolejka w Bochni - parking

       Aby dotrzeć do „Kolejki” w Bochni najprościej kierować się ul. Karosek. Jadąc ul. Karosek nieopodal skrzyżowania z ul. Trinitatis po lewej stronie znajdziecie parking na kilkanaście aut. Tu też czeka na korzystających z piękna przyrody altanka i Toi – toi.

Kolejka w Bochni - plac zabaw
Kolejka w Bochni - plac zabaw

      Na samym początku trasy „Kolejki” w Bochni przygotowano nowoczesny plac zabaw dla najmłodszych, cieszący się dużą popularnością z powodu rozmaitych urządzeń do zabaw. Trasa spacerowo – rowerowa biegnąca dawna bocznicą salinarna liczy ok. 800 m, więc pokonanie jej nie powinno być dla Was szczególnym wyzwaniem. Na trasie „Kolejki” rozstawiono liczne ławeczki, a monitorujące teren kamery dają poczucie bezpieczeństwa. Gdzieś w połowie drogi możecie skorzystać z fantastycznej zielonej siłowni lub odpocząć w altance.

      My wybraliśmy się na „Kolejkę w ciepły, słoneczny dzień. Ulokowane na jej trasie drzewa spełniły swoje zadanie i oferowały przechodniom tak potrzebny wówczas chłód i cień. Po pokonaniu wiaduktu, pod którym wiedzie ścieżka rowerowa w kierunku Puszczy Niepołomickiej dotarliśmy do przewieszonej nad ul. Ofiar Katynia kładki, która prowadziła w kierunku Cmentarza Komunalnego przy ul. Orackiej.

Kolejka w Bochni - widok z wiaduktu
Kolejka w Bochni - widok z wiaduktu

Rys historyczny

• Kolejka linowa (linewkowa)

      Historia „Kolejki” w Bochni sięga czasów zaborów, w czasie, kiedy tereny miasta i kopalni znajdowały się w rękach austriackich.  W 1898 r. austriacka administracja salinarna zadecydowała o wybudowaniu kolejki mającej zwozić solny urobek z szybu Campi w kierunku dworca kolejowego.  W związku z ich staraniami w 1900 r. stroszono jedną z pierwszych na terenie ziem polskich powietrzna kolejkę towarową. Salinarna kolejka linowa (linewkowa) w Bochni transportował sól na bocheński dworzec. W system kolejki linowej wchodziły:

  • Stacja początkowa – w rejonie nadszybia Campi znajdował się drewniany budynek, w którym pracował motor wyciągowy o mocy 4 koni parowych. Tu też na wysokości 4 m znajdowały się wywrotki, z których solny urobek przesypywano do drewnianych skrzyń a następnie transportowano do wylotu stacji początkowej.
  • Właściwa kolejka linowa – liczyła 1020 m długości i poruszała się ruchem okrężnym. Na linie nośnej rozpostartej na 15 drewnianych przęsłach (jarzmach) transportowano w sposób ciągły sól.
  • Stacja końcowa – wzniesiony w okolicy dworca kolejowego budynek przyjmował na pierwszym piętrze zwożone kolejką linową wózki z urobkiem. Stąd sól trafiała przez drewniany pomost do wagonów. Parter budynku pełnił funkcje magazynu.

• Salinarna bocznica kolejowa

       Lata 20. XX w. przyniosły zmiany w funkcjonowaniu „Kolejki” w Bochni. Choć kolejka linowa wpisała się w krajobraz miasta, zmiany jakie przynosił XX w. należało wprowadzić i przy wysłużonej kolejce. Austriacki patent na transport soli zastąpiła salinarna bocznica kolejowa łącząca nadszybie Campi z bocheńskim dworcem. Chcąc transportować bocheńskie białe złoto na skalę przemysłową trzeba było unowocześnić i usprawnić jej transport.

       W latach 1919 – 1920 zaprojektowano trasę normalnotorowej kolei biegnącej z szybu Campi do magazynów i młynu solnego ulokowanego przy dworcu, w którym rozdrabniano sól a następnie transportowano koleją z bocheńskiej stacji. Do użytku kopalniana bocznice oddano w 1922 r. Jej długość liczyła 2602 m przy nachyleniu terenu 30%.

       Choć bocznica kolejowa miała służyć przede wszystkim do transportu soli wykorzystywano ją także w innym celu. „Kolejka” w Bochni przewoziła także maszyny i materiały potrzebne przy budowie rafinerii soli i centrali elektrycznej. Jej rosnące znaczenie w mieście doprowadziło do wydłużenia jej trasy o 78 m po roku od oddania do użytku.

       Spadek wydobycia soli i przemysłowego zapotrzebowania na nią w latach 80. XX w. doprowadził do rozbiórki salinarnej bocznicy w Bochni. Od tego czasu dawny nasyp kolejowy stał się miejscem rekreacji dla mieszkańców. Jednakże dopiero rewitalizacja bocheńskiej „Kolejki” z 2018 r. nadała jej ostateczny szlif.

Kolejka w Bochni - boczne zejście z trasy
Kolejka w Bochni - boczne zejście z trasy

     Choć spacer jaki możemy sobie zafundować pokonując trasę ”Kolejki” w Bochni nie jest zbyt długi warto się na niego wybrać. Zadbany teren dawnej bocznicy salinarnej oferuje wiele ciekawych pomysłów na spędzenie wolnego czasu dla najmłodszych jak i dorosłych.

Dodaj komentarz